نرخ دلار فردایی حباب دارد

همزمان با ایجاد هیجانات در بازار ارز، برخی از دلالان با ارائه اطلاعات نادرست به افراد ناآگاه اقدام به ایجاد هراس درباره نرخ‌های نجومی ارز کرده‌اند. التهابات ارزی در سال‌های اخیر اثبات کرده است که در کوتاه‌مدت تحت تأثیر عوامل روانی مختلفی همچون انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، برجام، مذاکرات هسته‌ای، تحریم‌های نمادین آمریکا و غیره قرار می‌گیرد و اصطلاحاً دچار نوسانات کاهشی و یا افزایشی شده است.

به عنوان مثال دو مقطع تاریخی «اواخر آذر ۱۴۰۰» و «اواخر مهر ۱۳۹۹» از جمله نقاط حساس عبور دلار از قیمت ۳۰ هزارتومان بوده است که با بررسی دقیق زوایای هر کدام از این مقاطع حساس، می‌توان فهمید تا چه میزان نرخ دلار شکننده و متأثر از عوامل روانی و سیاسی کاذب بوده به طوریکه پس از گذشت از هر دو بازه زمانی یاد شده، نرخ دلار مجدداٌ به زیر کانال ۳۰ هزارتومان نزول پیدا کرده است.

با وجود آنکه رشد منطقی و جهش آرام قیمت دلار با توجه عوامل بنیادی دخلی مثل تورم و نقدینگی موجود در کشور در طول زمان منطقی و غیرقابل‌اجتناب است اما در حال حاضر و در صورت ثابت ماندن عوامل مؤثر، افزایش جهشی نرخ دلار، مشابه آنچه در سال‌های گذشته رخ داد، غیرممکن به نظر می‌رسد. موضوعی که کارشناسان بازار و به خصوص مسئولان کانون صرافان نیز بدان معتقدند و نرخ دلار در کانال‌های فعلی را پایدار نمی‌دانند. به عنوان مثال در روزهای گذشته در حد فاصل سه روز که قیمت دلار فردایی به مرز ۳۷ هزارتومان رسید اما بلافاصله نرخ کاهش شدیدی را تجربه کرد و حتی به کانال ۳۴ هزارتومان نیز رسید. این نوسانات غیر معمول و هیجانی حاکی از روند غیر معمول و دلالی در بازار دارد که تجربه نشان داده است که احتمال زیادی دارد که به زودی به ضرر خریداران تمام شود.

از جنبه عوامل بنیادی-اقتصادی داخلی و خارجی نیز نرخ ارز در قیمت‌های کنونی بسیار شکننده است؛ چراکه امسال نسبت به سال گذشته شاهد بهبود عوامل بنیادی ارزی بوده‌ایم چرا که امسال در زمینه عوامل بنیادی خارجی «افزایش فروش نفت» و «رشد وصول درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی» به طور محسوسی مشهود بوده است.

شهاب قربانی رئیس کانون صرافان ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری مهر، علت اصلی نوسانات کاذب اخیر نرخ ارز را مربوط به اختلالات مرتبط با بازار حواله دانست و خاطرنشان کرد: به طور معمول یک ماه طول می‌کشد که مبلغ حواله‌های نیما را به متقاضی ارز تحویل بدهند و همین تأخیر موجب شده است که بازار ملتهب گردد.

وی با بیان اینکه تا هنگامی که زمان فروش و تحویل مبلغ حواله ارز فاصله معناداری داشته باشد، بازار آزاد همیشه با مشکل نوسانات کاذب مواجه خواهد بود، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال، درهم امارات که در سامانه نیما توسط صادرکننده به فروش می‌رسد و قاعدتاً این ارز در همان روز باید به صراف و متقاضی ارز تحویل داده شود؛ اما متأسفانه حدود یک ماه طول می‌کشد تا این ارز به صراف یا متقاضی ارز تحویل داده شود

رئیس کانون صرافان در ادامه گفت: اما در مقابل، متقاضیان ارز در بازار آزاد می‌توانند به‌سرعت و همان روز، ارز خود را از بازار تهیه کنند و همین سهولت دسترسی در بازار آزاد موجب می‌شود تا به این بازار فشار خرید روزافزونی وارد شود.

قربانی با بیان اینکه منطقی است که بین نرخ بازار آزاد و ارز نیما یک تفاوت نسبی قیمتی وجود داشته باشد، عنوان کرد: اما وقتی که تحویل ارز نیما با چنان تأخیری همراه است که خریدار ارز را از مراجعه به سامانه نیما منصرف می‌کند، این قضیه خود موجب افزایش فشار به بازار آزاد برای خرید ارز خواهد شد.

رئیس کانون صرافان با بیان اینکه اختلاف زمانی موجود در تاریخ خرید تا دریافت مبلغ حواله ارز، به‌صورت اجتناب‌ناپذیر بر نرخ ارز بازار آزاد تأثیر مستقیم خواهد گذاشت، گفت: راه‌حل این قضیه ایجاد یک حساب واسط ریالی است که باید در بانک مرکزی تشکیل شود و صادرکننده (فروشنده ارز) با اطمینان خاطر و سرعت بیشتر مبلغ حواله ارزی را به جهت دریافت ریال از طریق حساب واسط بانک مرکزی تحویل دهد.

قربانی با بیان اینکه اگر از فاصله زمانی خرید تا تحویل حواله کاسته شود به همان میزان، بازار آزاد به آرامش نزدیک خواهد شد، عنوان کرد: بازار ارز در حال حاضر به علت مشکلاتی که گفته شد، دچار حباب کاذب است.

وی در ادامه به خریداران ارز هشدار داد: تخمین‌های نجومی که از ارز داده می‌شود اساساً غلط بوده و پیش‌بینی‌های اشتباهی است که برخی دلالان ارز بر مبنای صعود نرخ در سال‌های گذشته به مردم ناآگاه ارائه می‌دهند.

رئیس کانون صرافان در خاتمه خاطرنشان کرد: قیمت ارز را عرضه و تقاضا معین می‌کند، در حال حاضر نیز هیچ مشکلی در این زمینه در بازار مشاهده نمی‌شود و نرخ کنونی ارز در بازار فردایی دارای حباب است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود قیمت ارز به‌مرور به سمت نرخ تعادلی خود حرکت کند و قیمت‌های مازاد بر قیمت تعادلی همگی هیجانات کاذب و غیرمتعارف است.

مهر