رضایت ۹۷ درصدی از عملکرد بانک مرکزی در عرضه ارز اربعین
تدبیر هوشمندانه بانک مرکزی در عرضه ارز اربعین اثرات مثبتی داشته و ۸۵ درصد از کاربران ایبِنا نسبت به این اقدام رضایت داشتند.
مراسم اربعین امسال، با شکوه هر چه تمام‌تر برگزار شد و زائران حسینی در حال بازگشت به کشور هستند. امسال تعداد زائران اربعین حسینی رکورد زد و بیش از ۲۲ میلیون نفر از کشور‌های مختلف در مراسم اربعین شرکت کردند که بیش از ۴ میلیون نفر از این تعداد را زائران ایرانی تشکیل داده بودند. حضور زائران ایرانی در مراسم اربعین نیز امسال رکورد جدیدی را ثبت کرد و با توجه به اینکه در مراسم اربعین سال گذشته ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار زائر ایرانی حضور داشتند، تعداد زائران ایرانی اربعین در سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۱ درصد افزایش داشته است.
تسهیل ارائه خدمات عرضه ارز اربعین توسط بانک مرکزی در اربعین امسال یکی از اقداماتی است که زائران اربعین با رضایت از آن یاد می‌کنند.
بانک مرکزی با تدبیری جدید و برآورد دقیق از منابع دیناری کشور، ارز اربعین امسال را برای نخستین بار با دینار عراق تامین کرد. این اقدام تامین منابع را برای بانک مرکزی ساده‌تر، دریافت ارز را برای زائران آسان‌تر و هزینه‌های سفر اربعین را ارزان‌تر کرد.
به گفته محمدرضا فرزین؛ رئیس‌کل بانک مرکزی، عرضه دینار به زائران اربعین تجربه عملی "حذف دلار از مبادلات غیرتجاری و سیاحتی" است که برای اولین بار انجام شده و رضایت زوار اربعین امسال، سند افتخار بزرگی برای همکارانم در نظام بانکی کشور است.
دریافت ارز اربعین امسال با استفاده از سامانه‌های غیرحضوری نیز فراهم شد و زائران با استفاده از این امکان می‌توانستند ارز مورد نیاز خود را در ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دریافت کنند.
ایبِنا در نظرسنجی از کاربران خود در فضای مجازی سوال کرده که عملکرد بانک مرکزی در عرضه ارز اربعین را چگونه ارزیابی می‌کنند؟ ۸۵ درصد از کاربران ایبِنا عملکرد بانک مرکزی در این حوزه را خیلی خوب و خوب ارزیابی کرده و ۱۲ درصد نیز آن را متوسط می‌دانند، اما تنها ۳ درصد گزینه ضعیف را برای عملکرد بانک مرکزی انتخاب کرده‌اند.
این در حالیست که در سال‌های گذشته زائران اربعین گلایه زیادی از صف‌های طولانی دریافت ارز، عدم پرداخت ارز اربعین توسط برخی صرافی‌های اعلام شده، کمبود دنیار عراق در بازار و پرداخت سهمیه به صورت دلار داشتند. مشکلات دریافت ارز اربعین تا حدی بوده که در سال‌های گذشته بیشتر افراد از دریافت ارز صرف‌نظر کرده و ارز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کردند.
با تدبیر و عملکرد بسیار خوب بانک مرکزی در تامین ارز اربعین، در مراسم امسال رکورد‌هایی نیز در عرضه ارز اربعین توسط بانک مرکزی ثبت شد. پرداخت ارز اربعین نسبت به سال گذشته افزایش ۴ برابری داشته و در اربعین امسال بیش از ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر سهیمه ارز اربعین را دریافت کردند که این میزان در سال گذشته تنها به ۲۷۰ هزار نفر رسید. نرخ دینار در بازار آزاد در ایام اربعین امسال، بر خلاف تمام سال‌های گذشته کاهش ۴ هزار تومانی داشت که این نیز در نوع خود رکورد دیگری بشمار می‌رود.
یحیی آل اسحاق؛ رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در گفتگو با خبرنگار ایبِنا در این باره اظهار کرد: زائرانی که در ایران ارز دینار خود را تهیه کردند، با نرخی به مراتب پائین‌تر از خاک کشور عراق دینار را دریافت کرده‌اند و این نشان از مدیریت مناسب بازار ارز در طول ایام اربعین و پرداخت مناسب ارز اربعین دارد. دینار در ایام اربعین برخلاف سال‌های گذشته با کاهش ۴ هزار تومانی نرخ مواجه شده که این مسئله هم نشان از اثرگذاری تسهیل دریافت ارز اربعین بر بازار آزاد ارز دارد.
در نتیجه این اقدام بانک مرکزی باری دیگر نقش بازار ارز رسمی کشور تقویت و استفاده از بازار غیررسمی رنگ باخت. چنین سیاست‌هایی می‌تواند به حذف بازار غیررسمی منجر شود و این مسئله یکی از اهدافی است که بانک مرکزی در سال جاری آن را دنبال می‌کند. (بانک مرکزی پیش از این اقدامات متنوع دیگری را برای کاهش حداکثری عمق بازار ارز غیررسمی انجام داده است)
مراحل دریافت ارز اربعین به دلیل حجم بالای تقاضای این ارز، در سال‌های گذشته سخت و طاقت فرسا بود و دریافت‌کنندگان ارز اربعین اغلب باید ساعت‌ها در صف‌های طولانی برای دریافت ارز انتظار میکشیدند.
علاوه بر این، اهمیت بسیار زیاد حفظ منابع ارزی در شرایط تحریمی، محدودیت زیادی را برای تامین ارز اربعین با دلار به وجود آورده بود.
تامین ارز با دینار عراق و استفاده از سامانه‌های غیرحضوری بله و روبیکا، دریافت ارز را برای زائران اربعین امسال بسیار آسان کرد. استفاده از دینار در سفر به عراق به مراتب آسان‌تر از دلار است و به همین دلیل در سال‌های گذشته، افراد پس از دریافت دلار، ارز خود را در داخل کشور و یا در خاک عراق به دینار تبدیل می‌کردند که این فرآیند برای زائران با هزینه و اتلاف وقت همراه بود. با جایگزینی دینار عراق به جای دلار و امکان دریافت ارز در کوتاه‌ترین زمان، زائران اربعین از دریافت سهمیه ارز اربعین استقبال بیش‌تری کردند.
در این راستا، شهباز حسن پور بیگلری؛ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با بیان اینکه بانک مرکزی امسال اقدامات بسیار خوبی در رابطه با تامین ارز مورد نیاز زائران اربعین داشت، گفت: امسال زائران به جای معطل ماندن در صف‌های طولانی برای دریافت ارز در کمترین زمان ممکن و با مراجعه به شعب بانک‌های تعیین شده توانستند ارز مورد نیاز خود را تا سقف ۲۰۰ هزار دینار دریافت کنند.
مرتضی افقه؛ عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز نیز در گفتگو با ایبِنا بیان کرده است: اگر بانک مرکزی به متقاضیان دلار می‌داد آن‌ها باید دلار را به دینار تبدیل می‌کردند و متحمل دو هزینه می‌شدند، اما، چون بانک مرکزی به مقدار کافی دینار در اختیار دارد زائران توانستند به صورت مستقیم ارز کشور مقصد را دریافت کنند در این شرایط زائران با هزینه کمتر و آسایش بیشتر عازم کربلا شدند.
یکی از اثرات مثبت عرضه ارز اربعین با دینار عراق، وصول مطالبات ایران از عراق است. ایران با دریافت مطالبات خود از عراق به صورت دینار و با استفاده از این منابع، ارز دینار مورد نیاز زائران را فراهم کرده و ارز‌هایی مثل دلار و یورو را از این روند حذف کرده است.
تجربه موفق عرضه دینار عراق به جای دلار در اربعین امسال، نشان می‌دهد که بانک مرکزی از این پس می‌تواند از مبادلات غیرتجاری و سیاحتی نیز از ارز کشور مقصد استفاده کند و این اقدام در دلارزدایی از روند روابط اقتصادی کشور بسیار موثر است.
ایران در زمان نیاز می‌تواند مطالبات خود از کشور‌ها را با ارز همان کشور دریافت کند و از این ارز‌ها برای تامین ارز مورد نیاز برای روابط غیرتجاری و سیاحتی با کشور‌های مقصد استفاده کند.
رئیس‌کل بانک مرکزی در این باره اعلام کرده است: تعمیم تجربه رضایت‌بخش استفاده از ارز محلی در اربعین حسینی امسال به سایر کشور‌های منطقه، موضوعی است که در حال بررسی کارشناسی و برنامه ریزی عملیاتی است و انشاالله بزودی شاهد اجرای آن خواهید بود.
