تهران دومین استان فقیر از نظر منابع آبی

این روزها کاهش بارش‌ها صدای پای خشکسالی را بلندتر از هرزمان دیگری به گوش می‌رساند و از طرف دیگر تداوم روند مصرف بی‌رویه به‌خصوص در تهران زنگ هشداری است که مدیریت مصرف جدی‌تر لحاظ شود.

 باتوجه‌به اینکه از یک سو جمعیت شناور شهر تهران حدود ۱۲ میلیون نفر است و از سوی دیگر منابع آبی دیگری در دسترس نیست، مصرف درست آب در بخش خانگی اثر بسزایی روی تداوم پایداری تأمین آب این شهر دارد.

اما شاید برای بسیاری از افراد این ابهام شکل بگیرد که «مگر بخش اعظم آب در حوزه کشاورزی مصرف نمی‌شود؟ پس دلیل تأکید بر ضرورت مدیریت مصرف آب در بخش خانگی چیست؟» برای پاسخ به این ابهام توجه  به مواردی که در ادامه می‌آید تا حدودی به رفع ابهام خواهد انجامید.

گفتنی است هر نوع آبی قابلیت استفاده در حوزه شرب را ندارد؛ به این معنا که نوع آبی که برای آشامیدن، تصفیه می‌شود. میانگین کشوری مصرف آب در حوزه شرب بین ۷ تا ۱۰ درصد است در حالی که این بخش در استان تهران بین ۴۵ تا ۵۰ درصد آب را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین این باور عمومی که برای نجات استان تهران از وضعیت کم‌آبی باید ابتدا بر اصلاح شیوه‌های کشاورزی تاکید کرد، زیر سوال می‌رود و سهم حوزه شرب به اندازه حوزه کشاورزی اهمیت می‌یابد.

از طرف دیگر دشواری‌ها و هزینه‌های هنگفت تأمین و توزیع آب نیز یکی از مؤلفه‌هایی است که لزوم استفاده بهینه از آب شرب شهری را بیش‌تر می‌کند.

الگوی مصرف آب برای هر خانوار تهرانی ماهانه ۱۴ مترمکعب است که تنها ۳۷ درصد از جمیعت شهر تهران آن را رعایت می‌کنند و ۶۳ درصد شهروندان بیش از الگو مصرف می‌کنند که این گروه از شهروندان تهران از ابتدای امسال تا پایان مهرماه نزدیک به ۳۱۰ میلیون مترمکعب آب مصرف کرده‌اند؛ درصورتی‌که این گروه به میزان۱۰درصد از مصرف آب را کاهش می‌دادند حدود ۳۱ میلیون مترمکعب در مصرف آن صرفه‌جویی می‌شد که این رقم نزدیک به حجم کنونی سد لار است که یکی از پنج سد تأمین‌کننده آب تهران است.

اهمیت مصرف درست آب در بخش خانگی و تأکید بر رعایت  الگوی مصرف از سوی شهروندان تهرانی زمانی بیشتر به چشم می‌آید که به این نکته مهم توجه شود که استان تهران دومین استان فقیر کشور (بعد از سیستان و بلوچستان) از نظر منابع و ذخایر آبی است و بخش زیادی از آب این استان در حوزه شرب مصرف می‌شود.

از سوی دیگر به دلیل کاهش بارش‌ها به‌ویژه در سه سال اخیر که کشورمان با خشکسالی پیاپی روبرو بوده، ذخایر سدها و منابع تأمین‌کننده آب پایتخت به طور چشمگیری کاهش‌یافته است و به دلیل نبود منابع آبی دیگر، مدیریت درست منابع کنونی، دردسترس‌ترین راه برای گذر از کم‌آبی است؛ بنابراین توجه به راهکارهای مدیریت مصرف آب در بخش خانگی بیش‌ازپیش ضروری است.

در این میان یکی از حوزه‌های مصرف آب در بخش خانگی، استحمام است که بخش بزرگی از مصرف آب روزانه خانوار را به خود اختصاص داده است.

به دو شیوه می‌توان روزانه مقادیر زیادی از مصرف آب در جریان استحمام را کاهش داد:

 استفاده از سر دوش‌های کاهنده آب

اگر تعداد افراد یک خانوار را چهار نفر و میانگین زمان استحمام را ۱۰ دقیقه در نظر بگیریم، درصورتی‌که دوش از نوع معمولی و قدیمی باشد غیر از عوامل دوری و نزدیکی به آبگرم کن و شوفاژخانه و رفتار و عادات فردی، هر فرد برای هر نوبت استحمام حدود ۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند.

که تنها با نصب یک سردوشی ثابت یا متحرک با خروجی ۲۰ لیتر آب خروجی دوش به ۹ لیتر در دقیقه کاهش می‌یابد و جمعاً میزان مصرف آب، برابر با ۹۰ لیتر می‌شود؛ یعنی حدود ۵۰درصد کاهش در بخش استحمام یک نفر.

بنابراین، تنها با تعویض سردوشی حدود ۴۵درصد از مقدار آب مصرفی در بخش استحمام کاسته می‌شود و باتوجه‌به این‌که بیش‌ترین مصرف آب خانوار مربوط به این بخش است، با اصلاح رویه مصرف در این حوزه می‌توان از میزان مصرف آب به طور چشمگیری کاست.  

طول زمان استحمام

در صورت مدیریت زمان استحمام و کاهش زمان استفاده از سردوشی حتی معمولی و غیراستاندارد به مدت حداقل دو دقیقه در ماه‌های با درجه حرارت متعادل، مقادیر صرفه‌جویی  به شرح زیر است:

در نتیجه با تنها دو دقیقه کاهش زمان استحمام حدود ۲۵درصد از مصرف آب کاسته می‌شود؛ یعنی حدود ۱۶۰ لیتر آب (۳۲۰ بطری آب‌معدنی نیم لیتری) برای چهار نفر در روز.

ضرورت مدیریت درست مصرف در حوزه خانگی تنها به بخش استحمام محدود نمی‌شود؛ پرهیز از شست‌وشوی هفتگی پارگینک، حیاط و استفاده از آب به‌جای جارو، کنترل دوره‌ای شیرها، سیفون و تأسیسات داخلی مربوط به آب و اطمینان از بسته‌ بودن شیرها و اتصالات هنگام خروج از خانه از جمله راهکارهای کاهش مصرف آب در بخش خانگی است.

ایرنا