تقویت عرضه جهانی نفت با افزایش صادرات ایران
در شرایطی که اوپک پلاس سعی دارد قیمت نفت را با کاهش تولید بالا ببرد، افزایش تولید نفت ایران یک چالش جدید برای این گروه است.
بازار‌های نفت نگران بازگشت احتمالی نفت ایران به بازار در بحبوحه گزارشاتی از احیای مذاکرات ایران و آمریکا هستند. برای ائتلاف اوپک پلاس که تولید نفت خود را جهت حمایت از قیمت نفت پایین آورده، بازگشت نفت ایران یک چالش جدید است.
اوپک از ۲۰۱۶ با ۱۰ کشور غیراوپک از جمله روسیه برای مدیریت تولید نفت همکاری می‌کند و بیشتر اعضای این گروه به تصمیمات گرفته شده پای‌بند هستند. ایران، لیبی و ونزوئلا در سال‌های اخیر از اهداف تولید اوپک پلاس معاف شده‌اند. معافیت ایران به ۲۰۱۹ و وضع دوباره تحریم‌های آمریکا برمی‌گردد که باعث کاهش شدید تولید و صادرات نفت این کشور شد. تولید نفت لیبی و ونزوئلا هم طی سال‌های اخیر کاهش یافته است.
تولید نفت ایران اخیراً رو به افزایش بوده‌است. آمریکا در ۲۰۱۸ از قرارداد اتمی برجام کنار رفت و دوباره ایران را تحت تحریم قرار داد. تولید نفت ایران ۲ میلیون بشکه در روز کاهش یافت و در اواسط ۲۰۲۰ به پایین‌ترین رقم رسید، اما ۱ میلیون بشکه در روز از آن زمان افزایش یافته است. ایران اعلام می‌کند در ماه مه بیش‌از ۳ میلیون بشکه در روز نفت خام تولید کرده‌است. ایران با کشور‌هایی مانند چین برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و فروش نفت خود همکاری کرده و حالا روسیه این تکنیک‌های ایران را برای مقابله با تحریم‌ها بکار می‌برد.
در شرایطی که عرضه نفت ایران رو به افزایش است، اتفاقات مثبت بیشتری هم عرضه نفت دنیا را تقویت می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها ادامه عرضه نفت روسیه علی‌رغم تحریم‌های اتحادیه اروپا و گروه ۷ علیه صادرات نفت خام و محصولات پالایشی این کشور است. آژانس بین‌المللی انرژی در ژانویه انتظار داشت تولید نفت روسیه بیش‌از ۱.۳ میلیون بشکه در روز در سال جاری میلادی کاهش یابد و حالا این رقم تا ۰.۳ میلیون بشکه در روز پایین آمده‌است.
بعلاوه، با وجود این‌که تولیدکنندگان شیل آمریکا تحت فشار برای محدود کردن سرمایه‌گذاری خود پس‌از یک دهه سوددهی پایین قرار دارند، اما وزارت انرژی آمریکا پیش‌بینی خود از عرضه داخلی نفت را بالا برده است. این وزارت‌خانه حالا انتظار دارد تولید نفت آمریکا ۱ میلیون بشکه در روز در سال جاری میلادی افزایش یابد و به سطح قبل‌از بحران کرونا برسد.
با توجه به افزایش تولید کشور‌هایی مانند برزیل، مکزیک و گویان، آژانس بین‌المللی انرژی حالا انتظار دارد تولید نفت کشور‌های غیراوپک ۱.۷ میلیون بشکه در روز در سال جاری افزایش یابد.
علاوه‌بر این، ایران و روسیه تنها کشور‌های تحریم شده‌ای نیستند که عرضه نفت آن‌ها رو به افزایش است. تولید نفت ونزوئلا هم پس‌از برداشته شدن برخی تحریم‌های آمریکا حدود ۰.۵ میلیون بشکه در روز نسبت‌به پایین‌ترین رقم تولید آن در ۲۰۲۰ افزایش یافته و به ۰.۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. شرکت نفت دولتی ونزوئلا امیدوار است تولید نفت این کشور بیش‌از ۱ میلیون بشکه در روز در سال جاری افزایش یابد. اما وضعیت ضعیف صنعت نفت این کشور پس‌از سال‌ها تحریم و سهل‌انگاری، احتمالاً اجازه این کار را نمی‌دهد.
با توجه به افزایش جهانی عرضه، تعجب‌آور نیست که ائتلاف اوپک پلاس سیاست کاهش تولید را برای حمایت از قیمت نفت در پیش بگیرد. در واقع عربستان آن‌قدر نگران مخاطرات بازار است که به‌تازگی اعلام کرده ۱ میلیون بشکه در روز از تولید خود را در ماه ژوئیه پایین می‌آورد و احتمالاً این کاهش تولید را ادامه خواهد داد.
اما از طرف دیگر، هم آژانس بین‌المللی انرژی و هم اوپک انتظار دارند تقاضا برای نفت در سال جاری میلادی حدود ۲.۴ میلیون بشکه در روز افزایش یابد که بیشتر نتیجه بازگشایی اقتصاد چین پس‌از بحران کرونا خواهد بود.
آژانس بین‌المللی انرژی عقیده دارد کاهش تولید اوپک پلاس بازار را در نیمه دوم سال جاری با کمبود مواجه می‌کند و باعث کاهش ذخایر نفتی و بالا رفتن قیمت نفت می‌شود. اما کند شدن روند رشد اقتصاد چین و خطر رکود در آمریکا می‌تواند تقاضا را پایین بیاورد؛ بنابراین شاید نگرانی اوپک پلاس درمورد افزایش تولید ایران چندان جدی نباشد. از نظر تولیدکنندگان، احتیاط این گروه و کاهش تولید عربستان بازار نفت را متعادل می‌کند.
