ویندوز ۷ به تاریخ پیوست

ویندوز ۷ هفتمین نسخهٔ سیستم‌عامل از مجموعهٔ مایکروسافت ویندوز و خانوادهٔ ویندوز ان‌تی بود که در تاریخ ۲۲ اکتبر سال ۲۰۰۹ به بازار عرضه و برای استفاده در کامپیوتر های شخصی تولید شد. این سیستم‌عامل هفتمین نسل از سیستم‌عامل‌های ویندوز بود و به همین دلیل نام آن را ویندوز ۷ گذاشته‌اند. در ابتدای فروش بنابر گفته معاون تحلیل NPD برنامه پیش فروش ارزان‌قیمت، بازاریابی با چشم‌گیری بالا و قراردادهای متهورانه مایکروسافت کمک کرد تا ویندوز ۷ شروع موفقیت‌آمیزی داشته باشد.

عرضه ویندوز ۷ به فروش رایانه‌های شخصی تکانی داد به طوری که فروش آن‌ها در دوهفته ابتدایی تقریبا دو برابر شد و ۴۹ درصد بالاتر از مدت مشابه در یک سال قبل از مدت زمان عرضه آن  بود اما آغاز فروش ویستا رونق بزرگ‌تری به فروش رایانه‌ها داد. این نرم‌افزار در حالی فروش جهانی‌اش را آغاز کرد که بازبینی‌هایی خوبی از سوی بیش‌تر تحلیلگران فن‌آوری دریافت کرده بود و کاربرانی که آن را مورد آزمایش قرار داده بودند بهبود قابل توجه آن نسبت به ویندوز ویستا را مورد تمجید قرار داده بودند؛ در مرحله آزمایش دستگاه‌ها، بیش از هشت میلیون نفر از ویندوز ۷ استفاده کرده بودند.

در میان امکانات جدید ویندوز ۷ می‌توان به نوار ابزار با طراحی مجدد برای باز کردن برنامه‌ها و بستن پنجره‌ها، قابلیت بهبودیافته برای اشتراک‌گذاری فایل‌ها با رایانه های دیگر، نرم‌افزار ویرایش عکس و ویدیو و قابلیت پخش موسیقی یا ویدیوی دیجیتالی در دستگاه‌های دیگر اشاره کرد؛ همچنین ویندوز ۷ دارای اینترنت اکسپلورر ۸ است که جدیدترین نسخه مرورگر اینترنتی مایکروسافت است بود. اما پشتیبانی ویندوز ۷ توسط مایکروسافت در تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰ متوقف شد. درباره دلیل این اقدام گفته شده با توجه به پایان پشتیبانی از این ویندوز، توصیه ارتقا به ویندوز ۸ ،  ویندوز ۱۰ و ویندوز ۱۱ است؛ زیرا دیگر بروزرسانی‌های امنیتی را دارا نمی‌شود و سیستم را در معرض خطر ویروس‌ها، هکرها و بدافزارها قرار می‌دهد.

درباره جزئیات این اقدام می توان گفت مایکروسافت، شرکت توسعه دهنده سیستم عامل ویندوز، با انتشار بیانیه‌های مختلف در طول چند سال گذشته بارها از پایان پشتیبانی از نسخه‌های قدیمی و قبلی ویندوز همچون ویندوز ۷ که از پرطرفدارترین نسخه‌های این سیستم عامل محسوب می‌شود، خبر داده و به کاربرانی که هنوز از آن برای رایانه‌های شخصی خود استفاده می‌کنند هشدار داد که هرچه زودتر نسخه‌های جدیدتر همچون ویندوز ۱۰ را بر روی سیستم خود نصب و دانلود کنند چراکه نسخه‌های قبلی دیگر به‌روزرسانی های امنیتی و نرم افزاری را از ژانویه ۲۰۲۰ میلادی دریافت نخواهند کرد و در صورت بروز هرگونه مشکلی برای کاربران رایانه‌های مذکور، مایکروسافت پاسخگو نخواهد بود.

اما تحقیقات و نظرسنجی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که بالغ بر یک پنجم ادارات و شرکت‌های بزرگ در جهان هنوز از نسخه محبوب اما قدیمی این سیستم عامل یعنی ویندوز ۷ استفاده می‌کنند و کارمندان آنها نیز بدون اطلاع از عدم پشتیبانی مایکروسافت و احتمال بروز مشکلات امنیتی و نرم افزاری برای اطلاعات ذخیره شده سیستم‌های اداره و شرکت مربوطه، همچنان برای انجام کارهای موردنظر و روزانه خود ویندوز ۷ را بر روی سیستم‌های خود اجرا می‌کنند.

شرکت سازنده نرم‌افزارهای سازمانی Kollective، درباره میزان به‌کارگیری ویندوز ۷، یک زمینه‌یابی انجام داده است که ۲۰۰ کارمند شرکت‌های فناوری اطلاعات در ایالت متحده و بریتانیا در آن شرکت داشته‌اند و نتایج جالبی از این بررسی به‌دست آمده است. در آن زمان گفته شده بود تقریباً یک‌پنجم شرکت‌های بزرگ هنوز از ویندوز ۷ استفاده می‌کنند؛ هرچند که بسیاری از شرکت‌ها روند مهاجرت به ویندوز ۱۰ را آغاز کرده‌اند، به عقیده Kollective، این مهاجرت چندین سال طول خواهد کشید و تا قبل از ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰ انجام خواهد شد. این تحقیقات و پژوهش‌ها که توسط شرکت Kollective فعال در تولید نرم افزارهای سازمانی انجام شده، نشان می‌دهد برخلاف آنکه خیل عظیمی از شرکت‌های بزرگ و سازمان‌های مختلف روند مهاجرت و کوچ به ویندوز ۱۰ را آغاز کرده‌اند، اما هنوز یک پنجم آنها در این زمینه بسیار کند حرکت و عمل می‌کنند و پیش بینی می‌شود نتوانند خود را به مهلت تعیین شده از سوی مایکروسافت برسانند.

این غول تکنولوژی آمریکایی اعلام کرد که کاربرانی که تحت هر شرایطی تمایلی به استفاده از ویندوز ۱۰ ندارند، باید از این پس به‌روزرسانی های امنیتی تمدید شده برای ویندوز ۷ دستگاه خود را به صورت پولی از این شرکت دریافت کنند. به‌روزرسانی امنیتی تمدیدشده ویندوز ۷ به‌صورت انفرادی برای هر سیستم ارائه می‌شود و هرسال قیمتش دوبرابر خواهد شد.

دن وتراس، مدیرعامل شرکت Kollective در این خصوص گفته بود: مهاجرت از ویندوز ایکس پی نیز برای بسیاری از شرکت‌های بزرگ در جهان بیش از سه سال به طول انجامید تا تمام دستگاه‌های متصل خود را به نسخه جدید ویندوز ارتقا دهند. در این مورد نیز آنها تنها چند ماه فرصت خواهند داشت تا ارتقا ویندوز رایانه‌های شرکت خود را انجام دهند در غیر این صورت باید به منظور تمدید پشتیبانی از سوی مایکروسافت هزینه‌های گزاف و بیهوده‌ای بپردازند که ممکن است به سقف یک میلیون دلار در سال نیز برسد. بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که تمامی شرکت‌های کوچک و بزرگ، ارتقای ویندوز سیستم‌های فعال در شرکت خود را به پرداخت هزینه‌های هنگفت ترجیح دهند و هرچه سریع‌تر آن را ارتقا دهند. اما بررسی ها و آمار منتشر شده نشان داد که بعد از بارها هشدار مایکروسافت، سرانجام کاربران ویندوز ۷ تصمیم گرفته‌اند رایانه‌های خود را به ویندوز ۱۰ ارتقا دهند.

بر اساس گزارش وب سایت digitaltrends، به نظر می‌رسید که سهم ویندوز ۷ از میان نسخه‌های موجود و قابل استفاده از سیستم‌عامل‌های رایانه به میزان ۳.۶ درصد در ژوئیه ۲۰۱۹ کاهش پیدا کرده که بیشترین میزان کاهش در تاریخ این سیستم‌عامل به شمار می‌رود. در ژوئن ۲۰۱۹، آمارها نشان می‌داد که سهم ویندوز۷، ۳۵.۳۸ درصد و ویندوز ۱۰، ۴۵.۷ درصد بوده و یک ماه بعد یعنی ژوئیه ۲۰۱۹، این ارقام به ترتیب به ۳۱.۸۳ درصد و ۴۸.۸۶ درصد رسیده است. همچنین گروهی از کارشناسان و متخصصان علم رایانه تحت عنوان 0patch پس از مدتها تلاش و کار مداوم بر روی آسیب‌پذیری‌های امنیتی که در نسخه ویندوز ۷ وجود داشت، در پی هشدارهای شرکت ماکروسافت اعلام کردند تصمیم دارند پس از پشتیبانی این شرکت از ویندوز ۷ خود به ارائه و انتشار به روزرسانی‌های امنیتی این نسخه از ویندوز اقدام کنند تا کاربرانی که از آپدیت سیستم عامل رایانه خود به جدیدترین نسخه از ویندوز جای مانده‌اند، نیز بتوانند امنیت سایبری رایانه و اطلاعات خود را حفظ کنند و در صورت وجود و کشف آسیب پذیری و حفره‌های امنیتی، آنها را برطرف کنند.

این درحالی است  که پس از گذشت یک سال از پایان رسمی پشتیبانی مایکروسافت از سیستم عامل ویندوز ۷، همچنان گروهی از کاربران رایانه شخصی در برابر رها کردن این نسخه قدیمی سیستم عامل رایانه لجاجت می کردند. هیچ کس شمار دقیق آنها را نمی داند اما تعداد این کاربران در چند سال اخیر کاهش قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش زدنت، بررسی آمار منتشره از سوی برنامه تحلیل دیجیتالی دولت آمریکا نشان می دهد تا پایان دسامبر سال ۲۰۱۹ حدود ۷۵.۸ درصد از رایانه ها با ویندوز ۱۰، حدود ۱۸.۹ درصد با ویندوز ۷ و ۴.۶ درصد با ویندوز ۸.x. کار می کردند. یک سال بعد در دسامبر ۲۰۲۰ شمار رایانه های شخصی که با ویندوز ۱۰ کار می کردند به ۸۷.۸ درصد افزایش یافت در حالی که شمار رایانه های مجهز به ویندوز ۷ به ۸.۵ درصد کاهش یافت و شمار رایانه های ویندوز ۸.x. از این هم کاهش بیشتری داشت و به ۳.۴ درصد رسید.

بررسی از منابع دیگر هم نتایج مشابهی را نشان می دهد. طبق آمار "نت مارکت شیر"، شمار رایانه های ویندوز ۱۰ تا پایان سال ۲۰۲۰ از ۶۳ به ۷۴ درصد افزایش یافته و شمار رایانه های ویندوز ۷ از ۳۱.۲ درصد به ۲۱.۷ درصد کاهش پیدا کرده است. طبق این گزارش مایکروسافت سالهاست که مدعی است شمار کاربران رایانه شخصی ویندوز ۱.۵ میلیارد نفر است اما این ادعا مورد تردید قرار دارد. با وجود همه ابهامات، واضح است که حداقل ۱۰۰ میلیون دستگاه رایانه شخصی همچنان با ویندوز ۷ کار می کنند و این رقم ممکن است بسیار بالاتر باشد. گفته شده بود  برخی از دارندگان این رایانه ها برای دریافت آپدیتهای امنیتی تحت برنامه آپدیت امنیتی تمدید شده مایکروسافت پول پرداخت می کنند. همچنین تأکید شده بود  این مشتریان برای ارتقای سیستم عامل خود در سال ۲۰۲۱ تحت فشار قرار خواهند گرفت زیرا هزینه این آپدیتها دو برابر می شود.

در نهایت اعلام شد گوگل از اوایل سال میلادی ۲۰۲۳ به پشتیبانی مرورگر کروم در ویندوز ۷ و ویندوز ۸.۱ پایان می‌دهد. کروم ۱۱۰ که قرار بود هفتم فوریه منتشر شود، در هیچ کدام از این دو نسخه ویندوز کار نخواهد کرد. کاربران همچنان قادر خواهند بود از نسخه‌های قدیمی‌تر کروم در ویندوز ۷ و ویندوز ۸.۱ استفاده کنند اما دیگر نمی‌توانند نسخه‌های جدیدتر که قابلیت‌های جدید و امنیت به‌روز شده‌ای دارند را نصب کنند.

در صفحه پشتیبانی کروم که این خبر در آن اعلام شد، گوگل پیشنهاد کرد کاربران برای دریافت به‌روزرسانی‌های کروم، به ویندوز ۱۰ تا ویندوز ۱۱ ارتقا پیدا کنند. این مسئله برای کاربرانی که سیستم‌هایشان از نسخه‌های جدید سیستم عامل مایکروسافت پشتیبانی نمی‌کند، شرکت‌هایی که همچنان از ویندوز ۷ و ویندوز ۸.۱ استفاده می‌کنند و افرادی که توان مالی خرید رایانه جدید را ندارند، دشوار خواهد بود. با این حال، گوگل ناچار بود بالاخره به این پشتیبانی پایان دهد. گوگل اعلام کرده که زمان پایان پشتیبانی این شرکت با پایان پشتیبانی مایکروسافت از ویندوز ۷ و ویندوز ۸.۱ در ۱۰ ژانویه، مطابق شده است.

در همین رابطه به تازگی اعلام شده است سیستم‌عامل ویندوز ۷ دیگر به‌روزرسانی‌ها و اصلاحیه‌های امنیتی شرکت مایکروسافت را دریافت نخواهد کرد و بصورت عملی از گردونه سیستم‌های عامل خارج و کنار گذاشته شد.

طبق اعلام مرکز مدیریت راهبردی افتا، شرکت مایکروسافت با اعلام این خبر تاکید کرده که از بیستم دی ۱۴۰۱، به روزرسانی‌ها و اصلاحیه‌های امنیتی ویندوز ۷ را بطور کامل متوقف کرده است. مایکروسافت(Microsoft) سیستم عامل Windows ۷ را در ۳۰ مهر سال ۱۳۸۸ ارائه کرد. پشتیبانی (End of Support – به اختصار EOS) و پشتیبانی تمدید شده (Extended End of Support) از آن به ترتیب در ۲۳ دی ماه ۱۳۹۳ و در ۲۴ دی ماه ۱۳۹۸ به پایان رسید.

برنامه Extended Security Update  - به اختصار ESU - آخرین دستاویز برای مشتریانی بود که پس از پایان پشتیبانی مایکروسافت در ۲۳ دی ۱۳۹۳، همچنان در حال اجرای این سیستم‌عامل قدیمی مایکروسافت بودند.   وجود یک نقطه ضعف (Vulnerability) خطرناک در سیستم عامل می‌تواند سبب دور زدن قوی‌ترین نرم‌افزارهای ضدویروس یا دیواره‌های آتش شود و این در حالیست که سالهاست که ویروس‌نویسان و نفوذگران به شدت از سیستم‌عامل پرطرفدار Windows سوءاستفاده می‌کنند. علاوه بر این، مایکروسافت پشتیبانی خود را از  سیستم‌عامل Windows ۸.۱  نیز متوقف کرده است، سیستم عاملی که اولین بار ۹ سال پیش در آبان ۱۳۹۲ عرضه شده بود، اما از دیروز سه‌شنبه ۲۰ دی ۱۴۰۱ پشتیبانی آن نیز متوقف شد. طبق آمار، Windows ۷ سهمی بیش از ۱۱ سیستم‌عامل‌ ویندوز دیگر را در حال حاضر، در جهان به خود اختصاص داده است؛ این در حالی است که فقط ۲.۵۹ درصد از مشتریان مایکروسافت از  Windows ۸.۱ استفاده می‌کنند.

شرکت مایکروسافت اعلام کرده است، هفته جاری، نسخه Microsoft Edge ۱۰۹ را منتشر خواهد کرد که آخرین نسخه این مرورگر وب است که از Windows ۷ و Windows ۸/۸.۱ پشتیبانی خواهد کرد. این نسخه از Microsoft Edge همچنین آخرین نسخه‌ای خواهد بود که از Windows Server ۲۰۰۸ R۲، Windows Server ۲۰۱۲ و Windows Server ۲۰۱۲ R۲ پشتیبانی می‌کند.

شرکت گوگل نیز در اطلاعیه مشابهی اعلام کرده است نسخه ۱۱۰ مرورگر وب Google Chrome نیز احتمالاً از ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ پشتیبانی از Windows ۷ و Windows ۸.۱ را متوقف خواهد کرد. عدم پشتیبانی مرورگرهای وب به این معنا است که Microsoft Edge ۱۰۹ و Google Chrome ۱۱۰ به کار بر روی این «سیستم‌های عامل‌ قدیمی» ادامه خواهند داد اما دیگر به‌روزرسانی‌ها و اصلاحیه‌های امنیتی را دریافت نخواهند کرد و کاربران Windows ۷ و Windows ۸.۱ از این پس، خود را در معرض انواع تهدیدات امنیتی قرار می‌دهند. بسیاری از سازندگان دیگر، پشتیبانی از سیستم عامل Windows ۷ را پیش‌تر متوقف کرده بودند.

Google Chrome اکنون بیش از ۶۴ درصد، پس از آن Safari با تقریبا ۱۸ درصد و Microsoft Edge با تقریبا ۴ درصد از مرورگرهای وب را به خود اختصاص داده‌اند و مابقی از دیگر مرورگرها استفاده می‌کنند. کارشناسان مرکز مدیریت راهبردی افتا از تمامی مدیران، متخصصان و کارشناسان حوزه IT سازمان‌های دارای زیرساخت حیاتی کشور خواسته‌اند سیستم‌های ‌عامل‌ منسوخ شده شامل Windows ۷ و Windows ۸.۱  را با اولویت بالا حذف و سیستم عامل دیگری را جایگزین کنند تا  در معرض انواع تهدیدات امنیتی سایبری قرار نگیرند.