مردم کلافه اند! | نظام دلالی اقتصاد خانواده‌ها را نشانه گرفت

به گزارش تراز اقتصاد، کارشناسان اقتصادی بر این باورند؛ مهم‌ترین اقداماتی که منجر به آرامش بازار کالاهای اساسی می‌شود، تمرکز مدیریت در دو بخش تامین کالا (از طریق تولید و واردات) و زنجیره توزیع به همراه نظارت مستمر در سطح بازار است. در چنین حالتی تعیین قیمت کارشناسی شده از سوی دولت بر روی کالاهای اساسی، منطقی و قابل اجرا به نظر می‌رسد.

طی سال‌های اخیر، به‌علت فقدان سیاست راهبردی در حوزه اقتصاد، بیشترین فشار بر مردم کشورمان از همین ویرانی اقتصادی وارد آمد که بخش جدی نقیصه دولت مربوط به نظام توزیع بوده است.

علی‌رغم همه تلاش‌های دولت سیزدهم هنوز در بخش اقتصادی مشکلات جدی وجود دارد. درست است که دولت در سخت‌ترین شرایط اقتصادی پس از انقلاب، کشور را تحویل گرفته اما مردم منتظر اقدامات عاجل هستند و تا زمانی که خروجی تصمیمات و عملکردهای مسئولان دولتی به سفره مردم نرسد موجب رضایت اجتماعی نخواهد شد؛ هرچند دولت در این زمینه گام‌هایی را برداشته است، اما ناکافی بودن این اقدام‌ها، از آنجا خود را می‌نمایاند، که همچنان "توزیع"، یکی از معضلات مردم در سراسر کشور است. مردم مکرر در یک محله، و در دو فروشگاه نزدیک بهم، یک کالا را با چند نرخ متفاوت خریداری می‌کنند.

اقتصاد، مهم‌ترین کانون تخریب‌شده

مهم‌ترین اقدام دولت در تنظیم بازار کالاهای اساسی، تمرکز مدیریت در دو بخش تامین کالا (از طریق تولید و واردات) و زنجیره توزیع به همراه نظارت مستمر در سطح بازار است. اما قیمت‌های اعلام شده از سوی دولت در همه مراکز فروش رعایت نمی‌شود و سیاست ثبات قیمت‌ها با تامین کالا به مقدار مورد نیاز کشور و همچنین رصد و نظارت دقیق و مستمر بر مراکز فروش، نتیجه بخش خواهد بود.

بیماری شدید بازار و شبکه توزیع کشور

محبوبه اثنی عشری، که خود را خانه‌دار معرفی کرده، چند نرخی کالاها در فروشگاه‌های متعدد را نوعی بهم‌پاشیدگی و لاابالی‌گری در نظام توزیع و نظارت می‌داند و می‌گوید: "واقعاً بازار امروزه صاحب و منطق ندارد و هر روز با یک قیمت افزایشی کالاهای مورد نیاز مردم را عرضه می‌کند و هیچ کاری به نداری و قدرت ضعیف خرید مردم ندارد و بی‌باکانه مردم را سرکیسه می‌کند.

وی فساد در شبکه توزیع را آشکار و موجب نارضایی مردم ذکر کرد و عنوان داشت: اگر دولت هرچه در تهیه و تامین کالاهای مورد نیاز جامعه زحمت بکشد، تا زمانی که نظام توزیع را از شبکه مافیایی پاک‌سازی نکند، مردم ناراضی‌تر خواهند شد؛ چراکه انتظار از دولت آقای رئیسی، برخورد با مفاسد و مفسدان است که بخاطر چند روز خوشگذرانی این دنیا، پا روی خون شهداء می‌گذارند و آشکارا از جیب مردم سرقت می‌کنند و آنچنان پایه‌های مفسدانه خود را مستحکم کردند که از هیچ نصیحت و تهدیدی نمی‌هراسند و خون مردم را در شیشه کرده و سر می‌کشند.

این بانوی خانه‌دار بیماری نظام توزیع را عامل ناکارآمدی دولت توصیف می‌کند و می‌افزاید: زنجیره تولید، تامین و توزیع اگر بصورت کامل توسط دولت به نفع عموم مردم مدیریت نشود، همین حالت ایجاد می‌شود که با وجود زحمات دولت، مردم همچنان تحت فشار قرار دارند و اگر دولت در حل این معضل اقدام عاجلی نکند، مردم آن را به حساب ناکارآمدی دولت آقای رئیسی خواهند گذارد.

تامین و توزیع، نیازمند مدیریت واحدند

سوم آذر سال‌جاری، محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور در جلسه ستاد تنظیم بازار که وزرای کشور، جهاد کشاورزی، دادگستری، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهر‌سازی و اقتصاد و همچنین رئیس‌شورای اطلاع‌رسانی دولت حضور داشتند، بر ضرورت برخورد با برخی نابسامانی‌ها در بازار کالاهای اساسی تاکید و تصریح کزده بود: "باید فرآیند و زنجیره تامین و توزیع کالاهای اساسی از مبداء کنترل و کالاها به وفور با قیمت مصوب در مراکز رسمی توزیع شود."

مخبر همچنین ارائه برخی اقلام ضروری مردم به صورت اینترنتی را اقدامی بسیار مناسب و ارزنده برای تنظیم بازار و اطمینان خاطر مصرف کنندگان ارزیابی کرده و می‌گوید: "باید ارائه کالاهای اساسی مردم با قیمت مصوب به صورت اینترنتی ادامه یابد و در صورت امکان فروش و توزیع برخی کالاهای دیگر نیز به این سامانه اضافه شود."

فروش اینترنتی، راه حلی موثر اما ناکافی در نظام توزیع

از جمله خواسته‌های ثابت مردم برای تهیه مایحتاج روزانه خود علاوه ‌بر نظارت بر قیمت‌ها، دسترسی آسان به کالای مورد نیاز است.
شیرین حاج‌احمدی، یک شهروند خانه دار، در این باره می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم به خصوص خانم‌های خانه‌دار که در طول روز مشغول خانه داری و بچه داری هستند و فرصت خرید از بازار کمتر برایشان فراهم می‌شود، امکان خرید آنلاین از فروشگاه‌های اینترنتی با قیمت‌های مناسب است."

وی اضافه می‌کند: "در حال حاضر این امکان فراهم است اما نه با قیمت‌های مصوب. متاسفانه تقریباً در هیچ‌کدام از فروشگاه‌های اینترنتی کالاهای اساسی و مصرفی همچون برنج، روغن، مرغ و تخم مرغ با قیمت مصوب دولت توزیع نمی‌شود."

غلامحسین ساداتی، شاغل در بازار اظهار می‌دارد: "خبرهایی که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی داده‌اند بسیار امیدوار‌کننده است. اگر تامین کالا به مقدار مورد نیاز مردم با قیمت‌های مصوب صورت بگیرد و توزیع این کالاها در بستر فروشگاه‌های اینترنتی ممکن شود، گام بلندی در بازگشت آرامش به بازار کالاهای اساسی برداشته شده است."

وی می‌گوید: "مردم هم می‌توانند به دولت در زمینه نظارت بر این روش توزیع کمک کنند و تخلفات را در این حوزه به دستگاه‌های مربوطه گزارش دهند. امیدواریم با همت دولت و حمایت مردم روزهای خوبی در انتظار کشورمان باشد."

ضرورت استمرار و گسترش توزیع اینترنتی

بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، توزیع هوشمند کلیه کالاهای اساسی در کنار مرغ و تخم مرغ در میادین نیز به‌اندازه کفایت توزیع خواهد شد.

این وزارتخانه اعلام کرده؛ بازرسی هوشمند در تهران و شهر‌های مختلف کشور آغاز شده و کالاهای اساسی را رایگان به درب منزل مردم می‌رساند، همچنین از طریق روستا بازار و سایر اپلیکیشن‌ها کالاهای اساسی را به صورت مستقیم از محل تولید و مزرعه به دست مصرف‌کننده می‌رسانیم‌.

کالاهای اساسی شامل شکر، روغن، برنج، مرغ بوده که با قیمت‌های مصوب از سوی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و صنعت، معدن و تجارت اعلام می‌شود.

توزیع کالا به روش اینترنتی در برخی استان‌ها آغاز و سامانه‌ای برای اجرایی کردن این طرح طراحی شده است. اما هنوز در برخی استان‌ها زیرساخت اجرای این روش در توزیع کالاهای اساسی هنوز وجود ندارد

نکته مهم در این زمینه، تداوم کیفی‌تر فعالیت توزیع ابنترنتی کالاها، همچنین نظارت دقیق بر قیمت‌کذاری کالاها و بررسی و نظارت بر کیفیت کالاها و قیمت آنهاست. در حال حاضر با فروکش کردن توزیع اینترنتی، و رایگان نبودن توزیع در برخی موارد، مردم را نگران تعطیلی فروش اینترنتی کرده است که ضرورت ایجاب می‌کند تا مجدد پیرامون فروش اینترنتی اطلاع‌رسانی کاملی صورت گیرد.

لزوم استفاده از ظرفیت بسیج برای مدیریت بازار
به نظر می‌رسد دولت همزمان با تلاش برای تولید و تامین ماحتاج مردم، باید از همه ظرفیت‌های موجود کشور برای توزیع آسان و کم هزینه بین مردم استفاده کند.

علاوه‌بر تامین کالای مورد نیاز مردم از طریق افزایش تولید و واردات، در راستای لزوم تقویت نظارت بر قیمت اجناس موجود در بازار، چندی قبل رئیس‌سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان خبر داده بود: " نیروهای بسیج طی سال‌های گذشته همواره در شرایط سخت بازار به میدان آمده و با کمک به بازرسان ما، زمینه افزایش نظارت بر واحدهای متخلف را فراهم کرده‌اند. انعقاد تفاهم‌نامه تقویت بازرسی میان معاون اول ریاست جمهوری و رئیس‌سازمان بسیج مستضعفین به منظور استفاده از توان نیروهای بسیج در کنترل و نظارت بر بازار انجام شد."

عباس تابش، معاون وزیر صمت، با اشاره به مجوز ماده ۵۲ قانون نظام صنفی درخصوص به‌کارگیری نیروهای معتمد در بازرسی، در ارتباط با نحوه همکاری این نیروها می‌افزاید: "علاوه ‌بر اینکه همکاران بسیج سابقه فعالیت در این زمینه را دارند، آموزش‌های لازم نیز در اختیار این افراد قرار خواهد گرفت و بازرسان سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها هم همراه با این افراد تکالیف قبلی خود را انجام خواهند داد."

وی درخصوص واگذاری بازرسی و نظارت بر محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی به وزارت جهاد کشاورزی توضیح می‌دهد: "حدود ۴۰ درصد از بازرسان سازمان‌های صنعت معدن و تجارت استان‌ها تا پایان سال به سازمان‌های جهاد کشاورزی مأمور خواهند شد تا ضمن ارائه تجربیات بازرسی خود، همکاری لازم را با کارشناسان جهاد کشاورزی به منظور نیل به نتیجه مطلوب انجام دهند. بازرسی از انبارها و مراکز نگهداری کلیه اقلام از جمله محصولات کشاورزی و مواد غذایی در حیطه صلاحیت سازمان حمایت و سازمان‌های صمت باقی خواهد ماند."

آغاز سراسری کنترل و نظارت بر بازار
در همین راستا مانور سراسری کنترل و نظارت بر بازار محصولات کشاورزی، چندی قبل به دستور وزیر جهاد کشاورزی آغاز شده بود و این طرح در قالب گشت‌های روزانه انجام می‌شود.

در آغاز این طرح اکیپ‌های گشتی با همکاری نیروهای بسیج در قالب چندین خودرو و در حضور وزیر جهاد کشاورزی از بازار حکیمیه تهران به سطح شهر اعزام شده بودند.

وزیر جهاد کشاورزی علاوه ‌بر تهران به مراکز استان‌های کشور، نظارت و کنترل بازار را دستور داده و تاکید کرده است که این نظارت‌ها دقیق انجام شود.



ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در این باره توضیح می‌دهد: "وزارت جهاد کشاورزی باید این بازرسی و نظارت را با ایجاد گشت‌های ویژه و روزانه انجام دهد که این اقدام با همکاری بسیج و وزارت صمت انجام می‌شود."
وی درباره توزیع هوشمند محصولات غذایی می‌گوید: "برای بازرسی خوب و ایجاد نظم در بازار باید از روش‌های هوشمند در توزیع، ساماندهی و نظارت استفاده کنیم. سازمان مرکزی تعاون روستایی و شرکت پشتیبانی امور دام از تمام شرکت‌های دانش بنیان که در زمینه هوشمند‌سازی بازاررسانی محصولات غذایی فعالیت کنند، حمایت خواهند کرد."

ساداتی نژاد تاکید کرده بود: "فرماندهی واحد، نظم بهتر و مطلوب‌تری را در اختیار شهروندان خواهد گذاشت‌. با توجه به اینکه مواد غذایی و کشاورزی، مصرف روزانه مردم محسوب می‌شود باید رصد و نظارت بر آن هم روزانه باشد به همین دلیل قرارگاه امنیت غذایی به صورت روزانه فعالیت می‌کند.

بازاررسانی هوشمند محصولات کشاورزی با 350 تن کالای اساسی در تهران شروع و این روند توزیع درکرج، اصفهان، خراسان رضوی و یزد هم آغاز شده بود.

وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرده بود: «تمام جوانانی که در زمینه پلتفرم‌های هوشمند فعالیت دارند با سازمان مرکزی تعاون روستایی همکاری کنند تا بازاررسانی مستقیم از مزرعه تا مغازه به خوبی انجام شده و مشکلی در تامین نهاده دامی نداشته باشیم و تولید به‌اندازه کافی انجام شود".

دولت تامین و توزیع کالاهای اساسی را جدی‌تر بگیرد
همه مردم افزایش قیمت‌ها را با گوشت و پوست خود لمس کرده‌اند و تنها راه‌حل، پای کار آوردن ظرفیت‌های مردمی در نظارت و بازرسی و جهش تولید است.

راهبرد دولت در پای کار آوردن ظرفیت بسیج مردمی باعث می‌شود مردم خود را از این قضیه جدا ندانند و پا به پای دولت در حل مشکلات کشور، خود را سهیم بدانند.

اصغر اسفندیاری، تاجر کالاهای اساسی می‌گوید: "واقعاً کشور ما در تامین محصولات کشاورزی و مایحتاج روزانه مردم مشکلی ندارد و ما در طول سال‌های گذشته از بی‌تدبیری برخی مسئولان آسیب دیده‌ایم. اگر دولت به‌درستی به وظیفه‌اش عمل کند، تولید‌کننده و مصرف‌کننده هم پای کار می‌آیند و دست سودجویان و دلالان منفعت‌طلب قطع خواهد شد".

وی راه دسترسی به توزیع عادلانه و آرامش‌بخش را استفاده از ظرفیت مردم می‌داند و می‌افزاید: "با مشارکت مردم و بسیج که یک مجموعه مردم نهاد است، نظارت مناسب بر روند تولید و توزیع کالاهای اساسی اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود، کالا با قیمت مناسب به دست مصرف‌کنندگان برسد چرا که هیچ کمبودی در تولید کالاهای اساسی وجود ندارد."