عذر بدتر از گناه! | چرا کالاها در گمرکات دپو شدند؟
براساس تازه‌ترین آمار اعلامی از سوی معاون گمرک ایران، موجودی کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی موجود در بنادر و گمرکات بیش از ۴ میلیون و ۱۵۴ هزار تن برآورد می‌شود که بیش از ۳ تن آن در بندر امام خمینی (ره) دپو شده که متعلق به ۵۰ واردکننده است.
به گزارش تراز اقتصاد،به عبارتی دیگر، بیش از ۷۴ درصد کالاهای اساسی با ارز ۴۲۰۰ تومان متعلق ۵۰ شرکت واردکننده است که در گمرکات کشور دپو شده است.
معاون فنی گمرک در پاسخ به پرسشی مبنی اینکه این کالاها چه مدت زمانی است در گمرکات دپو شده و دلیل عدم ترخیص آنها به خود صاحبان کالا برمی‌گردد یا عوامل دیگری در این بین نقش دارند، به ارایه توضیحاتی پرداخت. به گفته او، ماندگاری کالاهای اساسی در گمرکات کشور، به‌طور متوسط بین ۲ تا ۴ ماه یا حتی بیشتر است، که البته عوامل مختلفی در این بین دخیل هستند، اما دلیل اصلی دپوی این میزان کالا توسط ۵۰ شرکت واردکننده را می‌توان عدم صدور کد رهگیری از سوی بانک مرکزی عنوان کرد.
البته به گفته ارونقی، با موافقت اخیر دولت به کلیه صاحبان کالاهای اساسی اعلام شده، چنانچه تمایل دارند از رویه اعتباری استفاده کنند، درخواست خود را به بانک مرکزی ارایه تا بانک مرکزی نیز به فوریت، ظرف سه روز کاری از زمان اعلام، نسبت به موافقت با درخواست آنان اقدام کند. اقدام فوری دیگر برای ترخیص کالاها اینکه کارگروه تنظیم بازار موضوع اجازه ترخیص ۹۰ درصدی کالاهای اساسی را که قبلاً تا اسفندماه سال ۱۳۹۹ وضع کرده بود را برای سال جاری تمدیدکرده که البته هنوز ابلاغ نشده، که در صورت اجرای این مصوبه دیگر صاحبان کالا عذری برای عدم ترخیص کالاهایشان نخواهند داشت.
جزییات جدید از دپوی کالاها
براساس تازه‌ترین اعلام گمرک، میزان کالاهای اساسی دپو شده در بنادر و گمرکات کشور مشخص شد. براساس آنچه معاون فنی گمرک اعلام کرده، در حال حاضر موجودی شش قلم کالای اساسی مشمول ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی شامل گندم، ذرت، جو، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا و روغن خام درگمرک و بنادر به ۴ میلیون و ۱۵۴ هزار و ۹۸۰ تن می‌رسد که از این میزان ۳ میلیون و ۸۹ هزار و ۵۸۵ تنو به عبارتی حدود ۷۴ درصد کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی در بندر امام خمینی (ره) دپو شده که متعلق به ۵۰ واردکننده است، که اسامی آنها نیز به وزارت جهاد کشاورزی اعلام شده است. اما چه میزان از این کالاها اظهار نشده است؟ براساس آمار اعلامی از سوی مهرداد جمال ارونقی، از کالاهای اساسی موجود در بندر امام بیش از ۱.۸ میلیون تن به گمرک اظهار و تشریفات گمرکی آن انجام شده اما بالغ بر ۱.۲ میلیون تن هنوز اظهار هم نشده است.
همچنین مطابق آمار ارایه شده، علاوه بر کالاهای اساسی اظهار شده و اظهارنشده به گمرک بندر امام خمینی (ره)، ۷ فروند شناور حامل کالاهای اساسی ذرت، کنجاله سویا، روغن و دانه‌های روغنی به میزان ۱۹۹.۱ هزار تن در کنار اسکله مشغول انجام تشریفات تخلیه و ۸ فروند شناور حامل کالاهای اساسی شامل کنجاله سویا، ذرت، گندم و جو به میزان ۴۸۰.۲ هزار تن در انتظار پهلوگیری هستند که به گفته این مقام مسوول در گمرک اغلب آنها برای ترخیص مشکل اسنادی دارند. بنابراین در مجموع در بندر امام در حال حاضر بالغ بر ۶۷۹.۴ هزار تن کالا در شناورهای درحال تخلیه یا در انتظار پهلوگیری قرار دارد.
حال معاون فنی گمرک در مکاتبه جدید خود با وزارت جهاد کشاورزی، اعلام کرده، با توجه به شرایط موجود و تصمیمات ستاد اقتصادی دولت در مورد رفع مشکل رسوب کالای اساسی در بنادر و گمرکات کشور به ویژه بندر امام خمینی (ره) که به تایید رییس‌جمهور نیز رسیده است، با اقدام فوری در مورد این تصمیمات هیچ گونه عذری برای صاحبان کالا در مورد عدم ترخیص کالاهای اساسی مشمول ارز ۴۲۰۰ در بندر امام و حتی سایر بنادر و گمرکات وجود ندارد و روند ترخیص کالاهای اساسی سرعت ویژه‌ای خواهد گرفت که پیش بینی می‌شود میزان ترخیص قطعی و ورود کالای اساسی در بندر امام به سایر مقاصد روزانه از ۲۵ هزار تن به بیش از ۶۰ هزار تن افزایش یابد.
اما چرا کالاها در گمرکات دپو شدند؟
بارها این پرسش مطرح شده که چرا کالاها در گمرکات می‌ماند و ترخیص نمی‌شوند؟ در نمونه اخیر دپوی ۳ میلیون و ۸۹ هزار و ۵۸۵ تن آن در بندر امام خمینی (ره) که متعلق به ۵۰ واردکننده است. آیا این شرکت‌ها عمدا کالاهایشان را ترخیص نمی‌کنند یا مشکل جای دیگری است؟ معاون فنی گمرک در پاسخ به پرسش تعادل در خصوص اینکه این میزان کالاهای اساسی چه مدت زمانی در گمرکات می‌مانند تا تشریفات گمرکی آن انجام وترخیص شوند، گفت: به‌طور متوسط کالاهای اساسی بین ۲ تا ۴ ماه یا حتی بیشتر در گمرکات دپو می‌شوند. مهرداد جمال ارونقی، در پاسخ به اینکه چرا ۵۰ شرکت واردکننده، تا به حال اقدام به ترخیص کالاهایشان نکرده‌اند، عنوان کرد: شرکت‌های وارکننده، کدرهگیری لازم برای ترخیص کالا را نداشتند اما هم‌اکنون با تصمیم جدید دولت این مشکل مرتفع شده و آنها می‌توانند برای ترخیص کالاهایشان با مراجعه به بانک مرکزی درخواست خود را اعلام کنند.
اما او در خصوص اینکه چرا این اتفاق می‌افتد، به ارایه توضیحاتی در این زمینه پرداخت و گفت: نخستین مورد این است که اساسا صاحب کالا قبل از اینکه ثبت سفارش را انجام دهد، کالاهای خود را وارد گمرکات کشور می‌کند و همین امر سبب دپوی کالاها درگمرکات می‌شود. البته به گفته ارونقی، این براساس قوانین موضوعه کشور صورت می‌گیرد، که این اقدام از یک جنبه هم توجیه پذیر است؛ چراکه ماندگاری کالاها در گمرکات و بنادر به نوعی جزو ذخایر استراتژیک کشور قلمداد می‌شوند، که در صورت نیاز مبرم کشور امکان ورود این کالاها زودتر فراهم می‌شود.
اما دلیل دوم به گفته ارونقی که سبب ماندگاری کالا در گمرکات می‌شود، مربوط به کالاهایی است که مشکل تامین ارز دارند. موضوعی که تاکنون به شکل یک مانع در مسیر ترخیص کالاها عمل می‌کرده اما اخیرا به پیشنهاد گمرک و براساس تصمیمات جلسه ٢١٩ ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در سی و یکم فروردین‌ماه ۱۴۰۰ و کارگروه مربوطه، در خصوص رفع مشکل رسوب کالاهای اساسی در بنادر و گمرکات کشور به ویژه بندر امام خمینی (ره) که به تأییدرییس‌جمهور نیز رسیده، مقرر شد گمرک ایران به کلیه صاحبان کالاهای اساسی اعلام کند چنانچه تمایل دارند از رویه اعتباری استفاده و کالاهای موجود را ترخیص کنند، درخواست خود را به بانک مرکزی ارایه کنند تا بانک مرکزی نیز به فوریت، ظرف سه روز کاری از زمان اعلام، نسبت به موافقت با درخواست آنان اقدام کند.
براساس توضیحاتی که معاون فنی گمرک در این رابطه به تعادل ارایه کرد: با توجه به موافقت و ابلاغ این دستورالعمل صاحبان کالا می‌توانند، به صورت اعتباری برای ترخیص کالاهایشان اقدام کنند و مشکل در این زمینه دیگر وجود ندارد. اما عامل سومی که به گفته معاون فنی گمرک سبب دپوی کالا می‌شود، عدم امکان ترخیص به صورت درصدی است، که با موافقت رییس‌جمهور، مقرر شد کارگروه تنظیم بازار موضوع مجوز ترخیص ۹۰ درصدی کالاهای اساسی را که قبلا تا اسفندماه سال ۱۳۹۹ وضع کرده بود، را برای سال جاری تمدید کند.
البته آنطور که ارونقی گفت: پیش نویس این دستورالعمل در ستاد تنظیم بازار تدوین شده، اما هنوز ابلاغ نشده، که به محض ابلاغ آن، ماهیت اجرایی پیدا خواهد کرد. در این رابطه گمرک ایران تاکیدکرده که حوزه معاونت مربوطه و حوزه معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت با ملاحظه اسامی شرکت‌های واردکننده کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی، در صورت صلاحدید، موافقت فوری خود را با ترخیص ۹۰ درصد از کالاهای اساسی اعلام کنند.
اقدام دیگری که از سوی گمرک برای ترخیص فوری کالاها اعلام شده این است که وزارت جهاد کشاورزی در مهلت تعیین زمانی تعیین شده و حین تخلیه کالاهای اساسی، نسبت به تاییدیه مجوز سامانه بازارگاه اقدام کند تا برای صدور مجوز بازارگاه در تشریفات ترخیص کالا هیچگونه معطلی اتفاق نیفتاده و صدور مجوز سیستمی قرنطینه نباتی، به منزله صدور مجوز بازارگاه نیز تلقی شود. بنابراین، با توجه به این سه اقدام فوری که از سوی گمرک ایران اعلام شده، شرکت‌های واردکننده می‌توانند به راحتی برای ترخیص کالاهای خود اقدام کنند، و دیگر عذری برای این موضوع نخواهند داشت.
